Prokrastynacja – co to jest i jak sobie z nią radzić?

Nałogowo odkładasz różne sprawy na później, a gdy zbliża się moment ich wykonania, odczuwasz napięcie i poczucie winy? Możesz być prokrastynatorem. Sprawdź, co to jest prokrastynacja i jak możesz z nią skutecznie walczyć na polu domowych obowiązków.

Co to jest prokrastynacja?

Definicja prokrastynacji wskazuje, że jest to niepotrzebne, dobrowolne i irracjonalne odkładnie wykonania różnych czynności na później, mimo świadomości, że takie działanie nie przyniesie żadnych korzyści, a wręcz przeciwnie – będzie źródłem dyskomfortu psychicznego, w tym zwłaszcza stresu i wyrzutów sumienia. Prokrastynacja nie jest zjawiskiem rzadkim – szacuje się, że występuje nawet u ok. 20 proc. dorosłych.

Zdarza się, że termin „prokrastynacja” jest stosowany zamiennie ze słowem „lenistwo”. Jednak różnica między prokrastynacją a lenistwem jest znacząca – dotyczy samopoczucia prokrastynatora i lenia. Prokrastynator z powodu przekładania zadań czy decyzji boryka się z obniżonym nastrojem, podczas gdy osoba, która leniuchuje, wykorzystuje czas na przyjemności i nie odczuwa przy tym żadnego dyskomfortu.

W jakich sytuacjach występuje prokrastynacja?

Już wiesz, co to znaczy prokrastynacja i czym się ona objawia. Pozostaje jednak jeszcze kwestia obszarów życia, których prokrastynacja może dotknąć.

Błędem jest zakładanie, że prokrastynowanie dotyczy wyłącznie pracy zawodowej. Zwlekać można również z innymi czynnościami – nie tylko z oddaniem raportu przełożonemu czy przygotowaniem prezentacji dla potencjalnego klienta. Zachowania prokrastynacyjne można zauważyć w różnych obszarach życia – wymienić wystarczy:

• Obowiązki domowe. Jak zmotywować się do sprzątania? Prokrastynator ma z tym duży problem – może odkładać w czasie odkurzanie pomieszczeń czy zmywanie, gdyż czynności te postrzega jako nudne.

• Zdrowie. Prokrastynacja może przejawiać się ciągłym odkładaniem wizyty u lekarza, a powodem jest obawa o wyniki badań i diagnozę.

• Nauka. Przed rozpoczęciem nauki języka obcego czy narciarstwa może powstrzymywać perfekcjonizm. W konsekwencji dochodzi do nieustannego przedłużania etapu przygotowań, ale bez przejścia do samej nauki.

Prokrastynacja – przyczyny

Skąd bierze się prokrastynacja? Specjaliści jako przyczyny wskazują styl wychowania – prokrastynacja często dotyka osób wychowanych w rodzinach wymagających i chłodnych emocjonalnie. W konsekwencji pojawia się lęk przed porażką, który blokuje działania i podejmowanie decyzji. Także osoby, które mają skłonność do wyolbrzymiania problemów, mogą doświadczyć prokrastynacji.

Inną przyczyną prokrastynacji jest brak wiary w swoje umiejętności. Wówczas pojawia się uczucie, że zadanie, z którym trzeba się zmierzyć, jest zbyt skomplikowane. Obawa przed porażką jest tak silna, że prokrastynator odkłada czynność w czasie. Podobnie mechanizm ten prezentuje się, gdy prokrastynacja jest spowodowana perfekcjonizmem – wówczas prokrastynator koncentruje się na fazie przygotowań.

Sprawdzone metody na radzenie sobie z prokrastynacją

Prokrastynacja ma negatywny wpływ na samopoczucie – pojawiają się wyrzuty sumienia, stres i niepokój. Te emocjonalne objawy są na tyle przykre, że nasuwa się naturalne pytanie: jak radzić sobie z prokrastynacją? Sposobów jest wiele – warto przetestować poniższe rozwiązania, aby sprawdzić, które sprawdzą się najlepiej:

• Roboty sprzątające. Jeżeli Twoim problemem jest odkładanie na później obowiązków domowych, to dobrym rozwiązaniem będzie zaangażowanie robota sprzątającego. Przykładowo iRobot Roomba Combo j9+ to zaawansowany robot odkurzająco-mopujący. Wystarczy ustawić harmonogram pracy w aplikacji iRobot Home, a Roomba zajmie się podłogą w całym domu, gruntownie ją odkurzając i skutecznie mopując.

• Dzielenie zadania na mniejsze. Na przykład sprzątanie pokoju krok po kroku to: pościelenie łóżka, wyniesienie śmieci, włączenie robota odkurzającego i segregacja ubrań. Dzięki trzymaniu się planu można uniknąć sięgania po kosztowną pomoc z zewnątrz. Przeczytaj też: Ile kosztuje sprzątanie mieszkania?

• Najtrudniejsze zadanie jako pierwsze. Według osób, które w przeszłości miały problem z prokrastynacją, dzień warto zacząć od realizacji najtrudniejszego zadania. To przynosi ulgę i pozwala też w pełni skoncentrować się na pozostałych, mniej istotnych czynnościach.

• Delegowanie czynności. Jeżeli przyczyną prokrastynacji jest brak umiejętności, rozwiązaniem może być delegowanie zadania. Ten sposób można wykorzystać zarówno w pracy zawodowej, jak i życiu osobistym. Nie musisz samodzielnie naprawiać kranu czy remontować mieszkania.

• Unikanie rozpraszaczy. Mowa głównie o mediach społecznościowych, które skutecznie odrywają od wykonywanych czynności. Po każdym zajrzeniu na konto w social mediach trudno powrócić do bieżącego zadania. A to sprzyja prokrastynacji – notorycznym odkładaniu swoich pierwotnych planów na przyszłość.

Pokonanie prokrastynacji nie jest łatwe – wymaga dyscypliny, uważności i samokontroli. Dużo łatwiej jednak zmienić swoje nawyki, wiedząc, co to jest prokrastynacja, jakie ma przyczyny i jak można z nią walczyć. Wówczas pozostaje tylko dobrać metody do obszaru życia, który sprawia trudności.